بررسی خصوصیات رشد و استقرار چند گونه گیاه مرتعی در مناطق استپی استان مرکزی (مطالعه موردی منطقه آبخوان خشکرود زرندیه)

وسعت زیاد مناطق خشک و نیمه‌خشک در ایران از یک طرف و استفاده بی‌رویه دام‌ها از این مراتع از طرف دیگر، موجب گردیده که امروزه توجه بیشتری به این مناطق و اصلاح و احیاء این مراتع شود. قدم اول در این امر شناسایی گونه‌های گیاهی مناسب با تأکید بر گونه‌های بومی، برای این مناطق می‌باشد. به‌طوری‌که ضمن استقرار مناسب، استعداد رشد و تولید را در شرایط عرصه مورد نظر داشته باشند، بنابراین در این تحقیق سازگاری شش گونه گیاهی در قالب طرح کرت‌های خرد‌شده در سه تکرار و با دو زمان کاشت پاییزه و بهاره در منطقه آبخوان خشکرود واقع در شمال‌غرب شهرستان ساوه برای مدت سه سال (1389-1386) بررسی گردید. میانگین بارندگی منطقه 8/234 میلی‌متر، بافت خاک سطحی از نوع لومی، میزان شوری خاک کم و بین 3/1-8/0 میلی‌موس بر سانتی‌متر با قلیائیت 1/8 و نفوذپذیری خوب با زهکشی بالا بود. روش کشت گونه‌های گیاهی به روش کشت نهال گلدانی و به فاصله 5/2 متر از یکدیگر در اوایل آذر و اوایل فروردین ماه در قالب طرح کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که گونه‌های Kochiaprostrataو Atriplexcanescens به‌ترتیب با 9/76 و 6/61 درصد بیشترین مقدار زنده‌مانی و گونة Halimionverrucifera با 4/14 درصد کمترین مقدار زنده‌مانی را در بین گونه‌ها دارا بودند و اختلاف معنی‌داری در سطح 1% بین گونه‌های مورد مطالعه از این نظر وجود داشت. همچنین گونه‌های مورد مطالعه واکنش‌های متفاوتی را در سال‌های آزمایش از خود نشان دادند و از این نظر اختلاف معنی‌داری در سال‌های مورد مطالعه داشتند. نتایج نشان داد که گونه K. prostrataبالاترین مقدار و گونه H.verruciferaکمترین میزان پوشش گیاهی و شادابی را دارا بود و اختلاف معنی‌داری در سطح 1% بین آنها وجود داشت. البته اختلاف میانگین پوشش گیاهی و شادابی در سال‌های مختلف در سطح 1% معنی‌دار بود. ولی زمان کاشت تأثیر متفاوتی بر روی میزان زنده‌مانی، پوشش گیاهی و شادابی گونه‌ها نداشت، هر چند که میزان این پارامترها در کشت پاییزه بیشتر از کشت بهاره بود. به طور کلی گیاه K. prostrataکه یک گونه بومی در منطقه می‌باشد، نسبت به سایر گونه‌های مورد مطالعه از نظر استقرار، شادابی و پوشش گیاهی برتری نشان داد، بنابراین کشت این گونه در منطقه توصیه می‌شود.